اطلاعات ادبی و رجالی جُنگ شماره ۱۴۱ کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی

از میان جُتک ها و بیاض های کتابخانه آیت الله مرعشی جُتک شماره ۱۴۵۱ حاوی اطلاعات باارزشی است .

این جنگ نفیس كه دارای ۱۳۱ برگ و حاوی اشعار و مطالب متفرقه می باشد بخطوط گروهی از ادبا و شعرا و دانشمندان است كه بین سالهای ۱۰۵۴-۱۰۶۶ ه. ق. نوشته شده و بدان نام «سفینه مرحوم میرزا محمد فیاض» داده شده ، گویا بدان جهت كه نام وی در چند جا آمده و از كاتبان درخواستن نوشتن در آن را می كرد . فهرست موضوعات و نام كاتبان و تاریخ كتابت با شماره صفحه ها بدین قرار است : ۱- مثنوی میرزا صادق تفریشی ( ۱پ-۵ر ) ۲- قصیده یائیه میر ابوالقاسم فندرسكی ( ۶ر-۶پ ) ۳- اختلاف معتزله با اشاعره ( ۱۶ر ) ۴- نورس نامه ملاظهوری (۱۶پ-۱۸ر ) ۵- گلزار ابراهیم ملا ظهوری ( ۱۸ر-۲۵ر ) . دو رساله ملا ظهوری بخط شمس و بتاریخ ماه رجب ۱۰۵۴ نوشته شده . ۶- اندرزی از یكی از حكما ، بخط میرزا عبدالله دماوندی خطاط ماهر دوره صفوی ( ۲۵پ ) ۷- حكایة العابلة و ابنها المظلومة ، بخط نسخ زیبای میرزا محمد ابراهیم هنگامی كه خدام میرزا موسی متوجه سفر دارالسلطنه اصفهان بودند و بتاریخ دوشنبه رجب ۱۰۵۴ ( ۲۶پ-۳۲پ ) ۸- اشعار عربی از ابوالفتح بستی و حلاج ، ظاهراً بخط همان میرزا محمد ابراهیم ( ۳۳ر ) ۹- غزلیاتی از حكیم صاحب و بخط خودش ( ۵۰ر-۵۱ر ) ۱۰- فوائد و اشعاری از محمد علی و بخط خودش ( ۵۱پ-۵۲ر ) ۱۱- اشعاری از محمد هاشم نویدی اصفهانی و بخط خودش ( ۵۲پ-۵۳ر ) ۱۲- غزلی از میرزا صادق دست غیب و بخط خودش ( ۵۳پ ) ۱۳- رباعیات از میرزا رضی دانش ، خود شاعر بتاریخ شوال ۵۴ نوشته است ( ۵۴پ-۵۶ر ) ۱۴- چند غزل از مولانا كاتبی ( ۵۶پ-۵۷ر ) ۱۵- متفرقات ، بخط محمد علی بن موسی الحسینی بتاریخ ۱۰۶۱ ( ۱۱۵ر ) ۱۶- اجوبة مسائل ملا شمسا گیلانی از صدرالدین شیرازی ( ۱۱۵پ-۱۲۲ر ) ۱۷- رساله شاتیه منسوب به خواجه نصیرالدین طوسی ( ۱۲۲ر-۱۲۳ر ) ۱۸- تفسیر سوره زلزله از ملا صدرا شیرازی ( ۱۲۳ر-۱۳۰پ ) ۱۹- دو یادداشت بخط نستعلیق شكسته زیبای ملا محمد كاظم ( ۱۳۰پ ) ۲۰- رساله عدم الخوف من الموت منسوب به ابن سینا ( ۱۳۱ر-۱۳۳پ ) ۲۱- رساله فی القوی الانسانیة و ادراكاتها از ابن سینا ( ۱۳۴ر-۱۳۵ر ) ۲۲- نامه سهروردی به كمال الدین ( ۱۳۵پ ) ۲۳- وصیت سهروردی به فرزندش ( ۱۳۶ر ) ۲۴- حدیث ابو الدرداء ( ۱۳۶پ-۱۳۸ر ) ۲۵- نصایح ملوك و بزرگان به مردم ( ۱۳۸ر-۱۳۹پ ) ۲۶- حدیث تزویج حضرت زهرا علیها السلام ( ۱۴۰ر-۱۴۲ر ) مطالب شماره ۱۶ تا ۲۶ ( جز دو یادداشت شماره ۱۹ ) بخط ابراهیم بن قیابیك اصفهانی است . ۲۷- حدیثی از حضرت رضا علیه السلام ، بخط محمد حسین بن محمد باقر ( ۱۸۰ ر ) ۲۸- اسرار الصلاة از قاضی سعید قمی ( ۱۸۰ر-۱۸۱ر ) ۲۹- اشعاری از حاج محمد خان قدسی كه بتاریخ ۱۴ رمضان ۱۰۵۴ نوشته شده ( ۱۸۱پ-۱۸۵پ ) ۳۰- مثنوی تعریف كشمیر ، بتاریخ پنجشنبه ۱۷ رمضان ۱۰۵۴ نوشته شده ( ۱۸۶ر-۱۸۸ر ) ۳۱- دو یادداشت ، بخط نستعلیق محمد تقی ( ۱۸۸پ ) ۳۲- از كتاب خواص آیات ( ۱۸۹ر ) ۳۳- فالنامه میر باقر شیرازی ( ۱۸۹پ-۱۹۱ر ) ۳۴- چند یادداشت بخط محمد علی استرابادی ( ۱۹۱پ ) ۳۵- یادداشتی از اخلاق ناصری بخط محمد حسن بن جعفر الحسینی ( ۱۹۲ر ) ۳۶- رساله ای در تصوف از نجم الدین كبری ، بخط حیدر بن علی بن اسماعیل بن عبدالعالی الهاشمی العاملی ( ۱۹۲پ-۱۹۳ر ) ۳۷- وصیت حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام بخط همان عاملی ( ۱۹۳پ ) ۳۸- وقفنامه از شاه عباس صفوی ، بخط نستعلیق شكسته زیبای ابراهیم شریف الحسینی ( ۳۵۱پ-۳۵۶ر ) ۳۹- دیباچه ای كه آقا حسین بر مجموعه یكی از اعزه نوشته ( ۳۵۶پ-۳۶۰پ ) ۴۰- حقایق الصنایع ، رساله ای است فارسی در بیان حدود علم و صناعات از نظر فلسفه ( ۳۷۵پ-۳۹۱ر ) ۴۱- رساله طبی منسوب به ارسطاطالیس كه برای اسكندر نوشته است ، بتاریخ بیستم رمضان ۱۰۶۶ نوشته شده ( ۳۹۱پ-۴۲۰پ ) ۴۲- یادداشتهای متفرقه كه بآخر مجموعه الحاق شده . متأسفانه از برگهای اصل این مجموعه چند برگی افتاده است كه شماره آنها ضمن شماره های مطالب مشخص است .
تدوین و گردآوری: موسسه فرهنگی پژوهشی الجواد

‏يادداشت مشخصات ظاهری:نوع و تزیینات جلد: تیماج قهوه ای

‏خصوصيات نسخه موجود:بخطوط و تواریخ مختلف ، عناوین شنگرف یا نوشته نیست ، صفحه ها مجدول به زر و مشكی ، سطرها راسته و چلیپا ، روی برگ اول فهرست ناقص مطالب آمده است .

ماخذ: فهرست نسخه های خطی كتابخانه آیة الله نجفی مرعشی. ج.۴

****

از فواید این نسخه نمونه خط چند خوشنویس و ادیب گمنام عهدی صفوی همچون ابراهیم شریف الحسینی ، ملا محمد کاظم ، میرزا محمد ابراهیم و میرزا عبدالله دماوندی است.

همچنین این جُتک، ظاهرا تنها منبعی است که از محمد هاشم اصفهانی متخلص به نویدی یاد شده و شعر او به خط خودش آمده است. در هیچ یک از تذکره های عصر صفوی و پس از آن شرح حال و شعر این شاعر دیده نمی شود.

این جنگ نفیس حاوی شعر شاعران به خط خودشان است و از این لحاظ بسیار نفیس و ارزشمند است ( خط و شعر ابراهیم بن قبا بیگ قاجار ، میرزا رضی دانش مشهدی ، میرزا صادق دستغیب و حکیم صاحب )