دستاوردهای شعر فروغ برای شعر امروز

     به بهانه  پنجاه و یکمین  سالگرد درگذشت فروغ فرخزاد

     در سیر اندیشه فروغ حرکت او ،  از تسلیم شدن به احساسات روزمره و دلخوشی به خوشبختی های کوچک و رنج های حقیر به سوی عصیان و زایش آگاهی و رسیدن به تولدی دیگر را شاهد هستیم. در  مرحله آخر ، اندیشه او همپای بیان شاعرانه اش اوج می گیرد و شاعر را از برهوت ابتذال نجات می دهد.

         او از همان آغاز زنی شورشی بود. در همان کتاب اولش نسبت به آداب و سنن  کهنه شورش کرد و پرچم عصیان را برافراشت. اما این عصیان حالتی غریزی ، خود انگیخته و هیستریک داشت. عصیان او نتیجه تنگناها و محدودیت های خانواده و جامعه سنتی بر  زن ایرانی بود. در ادامه این عصیان ، کم کم به خستگی و یاس و بیهودگی می رسد. پرنده ای است که خود را به میله های قفس می کوبد و چون راه نجاتی نمی یابد ، شکست خورده و مغموم گوشه ی عزلت اختیار می کند و  سوگوار مرگ تدریجی خود می شود.

  اما فروغ راه خودش را پیدا می کند. ورود به دنیای شعر نیما و شاملو و تجربیات خود او در زندگی ، راه تازه ای را پیش پای او می گشاید. او پی به بند ها و زنجیرهایی می برد که تا آن وقت دیده نمی شدند. آگاهی به خویش و جامعه ی خویش کلید  گمشده ای است که فروغ آنرا می یابد تا در این محبس تنگ و تاریک را بگشاید. او نه تنها در ساحت اندیشه بلکه در گزینش و چینش واژگان شعر خود به نگاه تازه ای میرسد. به دستاوردی می رسد که برای شعر فارسی هم ارزش بسیاری دارد.

   او در تولدی دیگر به ماهیت ابتذال خصوصا در زندگی معمولی زن ایرانی پی می برد. و آنرا حقیر می یابد. مدگرایی و پرسه زنی های بی حاصل در بازار مد و مصرف و حسادت ها و تفاخرهای ابلهانه را به سخره می گیرد و خود را از تکرار و پوچی زندگی روزمره دور می کند. او بسان پیشگویی روشن ضمیر تباهی ها و فرومایگی ها و سرانجام زوال جامعه خویش را می بیند و دردمندانه نسبت به آن هشدار می دهد. نگاه او به هستی و  زندگی و مرگ  دگرگون می شود. و او مرگ را نیمه ی دیگری از حیات و کامل کننده زندگی خود می داند.

   شعر فروغ هرچند با مرگ شاعر از تکامل و اوج باز می ماند ، اما خود شاخص و معیاری معتبر برای سنجش عیار شعرهای پس از خود می شود.دستاوردهای شعر فروغ همچون داشتن نگاه تازه به انسان و جهان ، تازگی در نحوه ی نگاه و زاویه دید در عناصر و کاراکتر های شعر ، استفاده از زبان روزمره با حفظ شاعرانگی و نیفتادن در دام نثر ، عینیت گرایی و توجه به اجزاء و اتفاقات جامعه و زندگی روزمره  و دوری از ذهنیت گرایی و کلی گویی ، پرهیز از شعار در شعرهای اجتماعی و داشتن نگاهی انسانی و برابری طلب نسبت به جامعه از جمله مهمترین دستاوردهای اوست که هنوز هم تا حدود زیادی می تواند به ما نشان دهد که نسبت به 50 سال قبل شاعران ما کجا ایستاده اند.

 نگاهی به وضعیت شعر امروز نشان می دهد که هنوز باید شاعران را به بازخوانی شعر فروغ و توشه گیری از دستاوردهای ارزشمند شعر او  فراخواند. بسیاری از شاعران پیشکسوت و با سابقه در این سال ها یا خود را تکرار کرده و محافظه کار شده اند و یا گام هایی به پس برداشته و عقب نشسته اند.

    البته که باید از این نقطه های اوج فراتر رفت و به همین دستاوردها بسنده نکنیم. راه تکامل برای شعر باز است و پذیرای رهپویانی که با جسارت و درایت قدم در این راه گذارند.

موضوعات مرتبط: تحقیقات ادبی
برچسب‌ها: شعر نو , فروغ فرخزاد

درگذشت استاد فضل الله اعتمادی ( برنا ) شاعر اصفهانی...